Aktualności
Relacja ze spaceru botanicznego
lista aktualności
25 wrzesnia 2020
Cementownia „Warta” S.A. znajduje się na bardzo ciekawym terenie przyrodniczym. Jak interesujący on jest ze względu na różnorodne warunki siedliskowe, okazy roślin czy interesujące skały i ostańce wapienne przekonaliśmy się podczas tematycznych spacerów w ramach Zielonej Akademii - jej programu – Eko Warta.
W trakcie fascynujących spotkań poznaliśmy świat fauny i flory, jak wykorzystać dzikie rośliny jadalne, jak ograniczyć ilość śmieci, a spacerując po terenie zakładowego kamieniołomu, poznaliśmy geologiczną historię naszego terenu. Podczas zajęć w terenie i online korzystaliśmy z wiedzy i doświadczenia zaproszonych do współpracy pasjonatów przyrody oraz zawodowych znawców tematów.
Na pierwszym spotkaniu lutowym przewodnik – ornitolog Michał Maniakowski – nauczył nas jak rozróżnić w locie bociana, czaplę i żurawia oraz przybliżył gatunki żyjące na pobliskim terenie. Następne dwa wydarzenia z programu Eko Warty odbyły się online. Podczas webinaru o tematyce zero waste razem z prowadzącą Julią Wizowską-Szymanik, rozmawialiśmy o tym, w jaki sposób możemy ograniczyć ilość swoich odpadów i jak dawać drugie życie starym rzeczom. Dowiedzieliśmy się również czym zastąpić popularny papier śniadaniowy lub folię aluminiową. Woskowijka podbiła nasze serca. Natomiast podczas wirtualnego spaceru botanicznego wraz z Gosią Ruszkowską poznaliśmy dzikie rośliny jadalne, które rosną wokół Cementowni „Warta” S.A. Dowiedzieliśmy się również, dlaczego ze względu na ich właściwości, warto zwrócić na nie uwagę, wrzucić na talerz, zasadzić na nieużytkach czy w doniczce na balkonie lub dodać do leczniczego syropu, albo domowego kosmetyku. Nieco inną formę miał spacer geologiczny. Ubrani w kamizelki odblaskowe, kaski, z zachowaniem wszystkich zasad bezpieczeństwa, na zakładowym kamieniołomie staliśmy się amatorami-geologami. Prowadząca dr hab. Irenie Argiro Tsermegas przekazała nam wiele ciekawych informacji na temat skał wapiennych, znalezionych okazów krzemieni, otoczaków i skamienielin oraz odpowiedziała na pytanie – dlaczego geolog kocha kamieniołomy.
19 września 2020r. odbył się natomiast jesienny spacer botaniczny pt.” Rośliny synantropijne”. Termin jesiennego spaceru botanicznego przypadł na przyjemny ciepły wrześniowy dzień. Tym razem celem było przyjrzenie się roślinom synantropijnym, czyli tym, które lubią bezpośrednie otoczenie człowieka: trawniki, pobocza dróg, wyrobiska i tereny ruderalne oraz wydepczyskowe.
Wyruszyliśmy spod budynku cementowni i prawie od razu naszą uwagę przyciągnęły trzy różne drzewa rosnące przed cementownią.
Pierwszym z nich był dąb szypułkowy, jeden z rodzimych gatunków dębów. W cieniu jego korony opowiedzieliśmy sobie o zastosowaniach żołędzi i różnych sposobach robienia słynnej kawy żołędziowej. Tuż obok rosła przepięknie kolorowo owocująca jarzębina (jarząb pospolity). Jej młode liście są składnikiem pachnącej migdałami herbaty. Uwagę przyciągnął również klon zwyczajny. Jesienią podziwiamy jego różnokolorowo przebarwione liście, a wiosną możemy używać słodko pachnących, pełnych nektaru klonowych kwiatów (tak jak kwiatów lipy).
Sprzed budynku cementowni udaliśmy się w stronę Warty. Po drodze zatrzymaliśmy się przy innym pospolitym i ważnym w naszej kulturze drzewie: brzozie brodawkowatej.
Jej liście mają szerokie zastosowanie zielarskie i barwierskie, a na pniu tego drzewa rosną ciekawe grzyby lecznicze, takie jak białoporek brzozowy i błyskoporek podkorowy (chaga). Nauczyliśmy się także jak je rozpoznawać i przybliżyliśmy pojęcie ochrony częściowej.
Nie odeszliśmy daleko od brzozy, kiedy naszą uwagę przykuły błękitno kwitnące cykorie podróżniki oraz rosnące nieopodal dzikie jabłonie.
Kilka kroków dalej kołysały się na jesiennym wietrze kłosy włośnicy zielonej, nazywanej też dzikim berem. Tym razem nasza opowieść zeszła na temat nasion używanych w kuchni staropolskiej w roli kasz.
Kiedy przystanęliśmy wokół owocującego krzewu dzikiej róży, opowieść o zastosowaniu jej owoców w leczeniu stanów reumatycznych przerwał nadlatujący samiec modraszka, co stało się pretekstem do zejścia na chwilę z tematów botanicznych na entomologiczne. Opowiedzieliśmy sobie o ciekawym sposobie przetrwania gąsienic modraszka w mrówczym domu – mrowisku.
Na poboczu drogi schodzącej w dół w stronę rzeki rosły dwupienne rokitniki pospolite, których owoce i liście zasobne są w witaminę C.
Na tym etapie naszej wycieczki jeden z młodych uczestników wyprawy zauważył na liściach rosnącego nieopodal dębu galasy dębowe powstałe w wyniku żerowania larwy błonkówki: galasówki dębianki. Stało się to punktem wyjścia do opowieści o galasach, naturalnych atramentach i leczniczych nalewkach na tych „dębowych jabłkach”.
Przy drodze wypatrzyliśmy ostatnie kwitnące nawłocie kanadyjskie. Z pomocą uczestników spaceru udało się nam nawet przedrzeć przez zasieki z dzikich jeżyn i przybliżyć użytkową sylwetkę tego gatunku. Przy okazji spotkania z nawłocią opowiedzieliśmy również trochę o zagadnieniu roślin inwazyjnych.
Kolejnymi mijanymi i omawianymi po drodze gatunkami były dzika marchew oraz rzepik pospolity, których widok stał się kanwą do opowieści o podstępnej rodzinie selerowatych oraz ulubionej wiktoriańskiej herbacie rzepikowej. Przykucnęliśmy też przy dwóch gatunkach babki: zwyczajnej, których nasion można używać jako kasz, oraz lancetowatej o leczniczych liściach. Zwróciliśmy uwagę na różnice w wyglądzie obu gatunków.
W bezpośredniej okolicy rzeki, na tle innych roślin wybijały się płożące łany bluszczyku kurdybanka, jednej z naszych najstarszych staropolskich, wyjątkowo aromatycznych przypraw, oraz inwazyjne niecierpki drobnokwiatowe, których jadalnych nasion spróbowaliśmy. Na sam koniec naszej botanicznej przygody wróciliśmy znowu do rodzimych drzew i przed pięknym okazem wierzby omówiliśmy zielarskie surowce przeciwbólowe oraz prawidłowy sposób uzyskiwania bogatej w salicylany kory wierzbowej.
Lista roślin zaobserwowanych i omawianych na spacerze:
1. Dąb szypułkowy (Quercus robur)
2. Jarząb pospolity (Sorbus aucupria)
3. Klon zwyczajny (Acer platanoides)
4. Brzoza brodawkowata (Betula pendula)
5. Cykoria podróżnik (Cichorium intybus)
6. Jabłoń domowa ( Malus domestica)
7. Włośnica zielona (Setaria viridis)
8. Rokitnik pospolity (Hippohae rhamnoides)
9. Jeżyna popielica (Rubus caesius)
10. Nawłoć kanadyjska (Solidago canadensis)
11. Marchew zwyczajna (Daucus carota)
12.Babka zwyczajna (Plantago major)
13.Babka lancetowata (Plantago lanceolata)
14. Rzepik pospolity ( Agrimonia eupatoria )
15. Niecierpek drobnokwiatowy (Impatiens parviflora)
16. Bluszczyk kurdybanek (Glechoma hederacea)
17. Wierzba (Salix sp.)
18. Róża psia (Rosa canina)
Omawiane grzyby:
1. Białoporek brzozowy (Fomitopsis betulina)
2. Błyskoporek podkorowy (Inonotus obliquus)
Omawiane owady:
1. Gąsienice niektórych modraszkowatych (rodzaj Phengaris)
2. Galasówka dębianka (Cynips quercusfolii)
